Het Centraal Laboratorium op de Brightlands Chemelot Campus in Geleen is door de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV) officieel uitgeroepen als Nationaal Chemisch Erfgoed. Deze nationale erkenning onderstreept niet alleen het historische belang van het laboratorium, maar ook de blijvende betekenis van Limburg als broedplaats van chemische innovatie.

Opgericht in 1940 als onderdeel van de Staatsmijnen – later DSM en inmiddels dsm-firmenich – speelde het Centraal Laboratorium een cruciale rol in de ontwikkeling van de Nederlandse chemie. Onder leiding van research-directeur Gerrit Berkhoff en zijn opvolger Dirk van Krevelen werd hier baanbrekend onderzoek verricht binnen een industriële context. Het fundamentele onderzoek leidde binnen voormalig DSM tot nieuwe productiemethoden en bijzondere materialen, zoals Dyneema® – een extreem sterke vezel die wordt toegepast in onder andere kogelwerende vesten – en Stanyl®, een hittebestendige kunststof die in auto’s en elektronische apparaten wordt gebruikt. 

Het verhaal van de ingrijpende transformatie van de ‘Staatsmijnen in Limburg’ tot DSM en inmiddels dsm-firmenich is al vaak verteld. Maar de belangrijke pioniersrol die het fundamentele onderzoek binnen het bedrijf speelde en de brede stimulerende uitstraling die dat had naar de Nederlandse en internationale chemische wetenschap, komt in die verhalen eigenlijk nauwelijks aan bod. ‘De toonaangevende namen in het chemieveld werkten in de industrie, daar kwamen de grote doorbraken vandaan.’ aldus wetenschapshistoricus en NCE-voorzitter Ernst Homburg in een interview met C2W|Mens & Molecule. 

Hoogste tijd om ook dat chemisch-historische aspect eens de aandacht te geven die het verdient, zo vond de KNCV-commissie Nationaal Chemisch Erfgoed (NCE). Vandaar dat het Centraal Laboratorium, op de Brightlands Chemelot Campus in Geleen, dit jaar het predikaat Nationaal Chemisch Erfgoed krijgt toegekend. Het Centraal Laboratorium is daarmee de achtste locatie in Nederland met deze status.

Over KNCV
De Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV) bestaat al sinds 1903 en is dé belangenbehartiger van de chemie, life sciences en procestechnologie in Nederland. De KNCV benoemt sinds 2018 jaarlijks een locatie tot Nationaal Chemisch Erfgoed. Nederland kent een rijke chemische geschiedenis, met bekende Nobelprijswinnaars, een bloeiende industrie en hoogstaand onderzoek. De KNCV hecht eraan om dit verleden te koesteren. Eerder werd deze titel toegekend aan de Ovale Zaal van het Teylers Museum in Haarlem (2018), het Grote Kantoor van Gist-Brocades in Delft (2019), het laboratorium chimicum van Sonnenborgh in Utrecht (2020), het Van ’t Hoff Laboratorium in Amsterdam (2021), Rapenburg 31 in Leiden (2022), het Farmacologisch Laboratorium in Oss (2023) en het Concerthuis in Groningen (2024). Kijk voor meer informatie op https://chg.kncv.nl/nce.

Over Brightlands Chemelot Campus
Op de Brightlands Chemelot Campus wordt gewerkt aan innovatie op het gebied van circulaire chemie. Samen met Chemelot Industrial Park vormt Brightlands Chemelot Campus in Sittard-Geleen één van de grootste onderzoeks- en bedrijvenparken in de de wereld. Op deze campus werken startups, scale-ups, MKB-bedrijven, multinationals, kennisinstellingen en overheden samen, om innovaties op het gebied van duurzame chemie, circulaire materialen en biomedische innovaties te ontwikkelen. De recente toevoeging van Brightlands Circular Space biedt bedrijven en onderzoekers unieke mogelijkheden voor het ontwikkelen van innovaties op het gebied van recycling-technologieën en circulaire plastics. Brightlands Chemelot Campus is een initiatief van de Provincie Limburg, DSM en Universiteit Maastricht.

In Limburg bundelen vier Brightlands campussen, gelegen in Venlo, Sittard-Geleen, Maastricht en Heerlen, hun krachten om grensverleggende oplossingen te realiseren. Hier werken wetenschap, bedrijfsleven, overheid en onderwijsinstellingen dagelijks samen aan oplossingen voor de grote transities van deze tijd – op het snijvlak van duurzaamheid, gezondheid en digitalisering. De kracht van de innovatiecampussen zit in de verbinding: tussen disciplines, sectoren, kennisniveaus en landsgrenzen. Met meer dan 500 bedrijven, 14.000 studenten en onderzoekers en ruim 16.000 banen zijn de campussen een motor voor innovatie en economische ontwikkeling in Limburg én Nederland.

Brightlands is een initiatief van de Provincie Limburg, Maastricht University en het regionale bedrijfsleven.

Fotobijschrift:

1954 – luchtfoto Centraal Lab

Foto Collectie De Staatsmijnen.