Engeland kent zijn secret gardens, Frankrijk heeft jardins secrets en Sittard heeft …… Geheime Tuinen. De meest verborgen Geheime Tuin ligt op loopafstand van de Markt: de Agnetentuin, de kloostertuin van de Zusters van het Kostbaar Bloed. Bij velen beter bekend als de “Zusters van de Plakstraat.” De zusters zijn in 2015 vertrokken uit hun klooster maar de tuin bestaat nog en bloeit als nooit tevoren! Waar eens de zusters en hun tuinman tuinden, werken nu de vrijwilligers van de Tuinbrigade. De coronapandemie maakt 2020 ook voor hen tot een bijzonder anders-dan-anders tuinjaar.  

Maar eerst een stukje historie. In 1857 nemen de zusters hun intrek in het klooster St.-Agnetenberg. Zij gaan zich bezighouden met onderwijs en zorg voor armen en zieken. Door de aanwas van ouderen, zieken en intern wonende leerlingen van de door de zusters gestichte school, groeit het aantal kloosterbewoners snel. Er zijn veel monden te vullen dus wordt er in de vroegere schootsvelden buiten de stadswal grond aangekocht voor de aanleg van een moestuin. Er komt een doorgang in de wal zodat de tuin vanuit het klooster bereikbaar is. 

Het klooster is zelfvoorzienend. De boerderij op het kloosterterrein, de eigen bakkerij, de moestuin en de boomgaard leveren brood, groenten, fruit, noten, vlees en eieren. De zusters houden schapen, varkens, kippen en bijen. Eind jaren 1940 wordt Jan van Huet als tuinman in dienst genomen.  Met zijn gezin woont hij op de bovenverdieping van het gebouw waar de bakkerij, de wasserij en de timmermanswerkplaats zijn gehuisvest. Hier is tegenwoordig de nachtopvang voor daklozen van Moveoo. 

In de tuin bevinden zich groentebedden, kweekbakken, hoogstamboomgaarden en bessenstruiken. 

In de twee kassen naast de begraafplaats worden tomaten en bloemen gekweekt. De bloemen worden verwerkt in boeketten voor in de kapel. Vanaf de jaren 1970 verandert de moestuin langzamerhand in een siertuin. De hoogstamboomgaard en de groentebedden worden vervangen door laagstam fruitbomen en gazons. Voor de veranda leggen de zusters een kruidentuin aan.

In 1989 maakt Hoveniersbedrijf Lemmens uit Munstergeleen in opdracht van de zusters een ontwerp voor een parkachtige aanleg. Het ontwerp is gedeeltelijk uitgevoerd, zoals de vaste plantenborders, de solitaire bomen en het terras bij het hortensialaantje. 

In 2015 vertrekken de zusters naar hun klooster op de Windraak en moeten ze hun geliefde tuin achterlaten. Vanuit de werkgroep Geheime Tuinen van de Vereniging Sittards Verleden wordt het initiatief genomen om met vrijwilligers de tuin te gaan onderhouden. Er wordt weer een moestuin aangelegd, insectenkloosters gemaakt en kleinschalige activiteiten georganiseerd, zoals een paaseierenzoektocht, walnotenverkoop en kruidenwandelingen. Tijdens het jaarlijkse Geheime Tuinen Festival vinden er in de tuin optredens plaats. 

Dit jaar gaat alles anders, ook voor de Tuinbrigade vrijwilligers. Door de beperkende maatregelen kon pas eind april gestart worden met het werk in de tuin, in kleine groepjes en verdeeld over meerdere dagen. Door onderling goede afspraken te maken is het mogelijk om samen lekker buiten bezig te blijven, elk op zijn of haar eigen plek. Alles in de natuur gaat gewoon door en zo brengt tuinieren, zeker in deze wat surrealistische en onzekere tijd, plezier, afleiding, hoop en perspectief. Het geeft het vertrouwen dat we er zelf ook weer bovenop kunnen komen. 

“To plant a garden is to believe in tomorrow”, ooit uitgesproken door Audrey Hepburn, is actueler dan ooit!

Tekst Dieneke Onderdelinden

Dieneke Onderdelinden is lid van de werkgroep Geheime Tuinen

en initiatiefnemer en coördinator van de Tuinbrigade.

Daarnaast is zij werkzaam bij de Nederlandse Tuinenstichting.

Zij studeerde in 2012 af aan de opleiding Groen Ruimtelijk Erfgoed 

aan de HAS Hogeschool in ‘s-Hertogenbosch

Tuinieren op anderhalve meter afstand gaat hier prima.
Blik op de tuin.
Zuster .Crescentia en Maria Keulers in moestuin Agnetenberg.