Door Ray Simoen
Phil Schaeken, Sittards dichter en schrijver van ingezonden brieven naar de media, was niet de enige, die tranen in de ogen kreeg van de lage opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen. Groot is het koor van klagers over het geringe aantal burgers dat geen trek had om een bolletje rood te kleuren in een van de vele stembureaus in de gemeente. Burgemeester Verheijen voorop, gevolgd door zowat alle politieke partijen. Helaas was meer dan de helft van de burgers doof gebleven voor zijn dringende oproep om te gaan stemmen. En ook geen boodschap hadden velen aan de aanmaning van hoofdredacteur Oostra van de krant De Limburger om juist nu te gaan stemmen, nu in Oekraïne een oorlog op leven en dood woedt tussen democratie en dictatuur.
Versnippering
Meteen na de desastreuze opkomstcijfers begon het zoeken naar de oorzaken van de niet ingevulde stembiljetten. ‘Allemaal de schuld van corona, dat de mensen lam heeft geslagen’, hoorde je hier. ‘Nee, de oorlog in Oekraïne had velen de zin ontnomen om te gaan stemmen’, hoorde je elders. ‘Vergeet ook de grote versnippering van het politieke veld niet. Burgers weten door het uitdijende aantal partijen niet meer op wie of waarvoor ze moeten stemmen’, is een ander geluid
Allemaal wat waar, maar nogal erg algemeen, niet overal in Nederland waren de opkomstcijfers bedroevend. Kijk liever naar je eigen gemeente, beste burgemeester en politici. En kijk naar je eigen krant, geachte hoofdredacteur.
Aan hete hangijzers totaal geen gebrek in deze gemeente. Onderwerpen zat om je als politicus duidelijk over uit te spreken. De windmolens in Holtum, de ‘Schwienswei’, Het Groene Net, de herinrichting van de grote stadskernen met hun grote gapende gaten, de markt van Geleen, de leegstand in de winkelstraten in Sittard, de opvulling van de grindgaten en Maasoevers tussen Illikhoven en Obbicht/Nattenhoven, het gebrek aan betaalbare woningen voor jonge starters en alleengaanden, de overal naar adem happende gemeenschapshuizen en het povere culturele klimaat, waarin de Toon Hermans verering domineert. Dat zijn de vele ‘hot issues’, hete hangijzers, waar de burgers een duidelijk antwoord op willen horen van de politiek. Heldere, concrete antwoorden. Geen algemene flyerpraatjes en brochuregebabbel over ‘duurzaamheid’, ‘leefbaarheid’, ‘verbinden en verknopen’, ‘bruggen bouwen en handen ineenslaan’.
Egeltjes
De straten lagen bezaaid met verkiezingsfolders en stemadviezen met de afbeeldingen van politici, die om je stem smeekten. Maar geen debatten in de gemeenschapshuizen, op tv of radio, waar de politici aan de tand werden gevoeld over de beloofde gouden bergen en waar ze gedwongen werden de degens te kruisen over de vele ‘kwesties’, die de burgers van deze gemeente bezighouden. Nu liepen de partijen als egeltjes om elkaar heen, bang elkaar te prikken want men heeft elkaar straks nog nodig na de verkiezingen.
Maar voor een goed en helder debat is het wel noodzakelijk dat politici durven te debatteren en weten hoe ze dat doen. Zonder dat ze weer, zoals zo vaak het geval is in de gemeentelijke politieke arena, vervallen in gevit, geschimp en ‘op de man spelen’. De basis voor de geringe opkomst was dus al gelegd in de weken, voorafgaand aan de verkiezingen. Sterker nog, de afgelopen vier jaar hebben de aard, lengte en inhoud van gemeenteraadsvergaderingen de burgers weinig motivatie gegeven om snel het stemhokje in te duiken. En de burgers die zich wel wilden verdiepen in de agenda van de gemeenteraad, staakten gillend van ellende hun pogingen. Raadstukken zijn voor de doorsnee burger amper te bevatten: cryptotaal, ambtenaren-jargon en proceduregekrakeel. Dodelijk voor elke burger met interesse in het reilen en zeilen van zijn of haar stad. Mooie taak voor de burgemeester om ervoor te zorgen dat de gemeente het contact met zijn burgers niet verliest en zijn burgers blijvend weet aan te spreken. Burgemeesters zijn meer dan voorzitters van de vergaderingen van b en w en gemeenteraad, uitreikers van decoraties en doorkippers van feestlinten. Zeker in een versnipperd politiek landschap kan en moet een burgemeester ervoor zorgen dat de raadszaal geen rare bubbel wordt die het contact met zijn burgers kwijt is.
Borsato
Nieuw was de oproep van hoofdredacteur Oostra van De Limburger om toch vooral te gaan stemmen gezien de Russische moordaanslag op de democratie naar westerse snit in Oekraïne. Vreemd ook: Gaat Oostra straks de lezers van zijn krant oproepen om minder vlees te eten en de auto te laten staan omdat anders ons kostbare klimaat naar de verdommenis gaat? Beter was het geweest dat hij als hoofdredacteur erop had toegezien dat zijn krant in de Westelijke Mijnstreek nauwgezetter en omvangrijker verslag doet van de gemeentepolitiek in Sittard-Geleen. Redactionele commentaren op actuele ‘brandende kwesties’ in Sittard-Geleen lees je niet of nauwelijks. De lezer moet het doen met het flauwe zaterdagse rubriekje Effe Pitsje. Analyses zijn vaak niet meer dan een aaneenschakeling van citaten van politici. En ‘achtergronden’ bieden eerder een samenvatting van wat iedereen al wist dan een verhelderende blik, die duiding geeft en structuur aanbrengt in de wirwar van feiten en gebeurtenissen. Om dat goed te kunnen doen heb je menskracht nodig en minder focus op digitale hits. Met een achtergrondartikel over de nieuwe ‘omgevingswet’ die straks veel gaat bepalen voor gemeentes, scoor je minder hits dan met een juicy roddel van Yvonne Coldeweijer over Marco Borsato en zijn nieuwe losse scharrel. De zorg voor de democratie is er een van de lange duur en vergt continu aandacht. Dat is niet zo sexy en opwindend als een ster op scheve schaats maar van meer levensbelang voor iedereen. Vraag het de Oekraïners maar.
