Sander Hoen (43 jaar) woont in Munstergeleen en is sinds dit jaar voorzitter van de coöperatieve tuinderij Harteveldt. Dit is een coöperatie die duurzaam voedsel verbouwt voor haar leden.
Tekst: Bert Wassenberg
Een coöperatieve tuinderij is nieuw in deze contreien of ben ik abuis?
Projecten waarin groepen mensen samen, op een duurzame manier voedsel verbouwen worden steeds populairder, maar in de directe omgeving van Sittard-Geleen zijn er bij mijn weten inderdaad geen vergelijkbare initiatieven. Dat is ook een van de redenen geweest om met het project te starten.
Hoe en door wie is het initiatief ontstaan om op deze manier voedsel te verbouwen voor leden, die tevens mede-eigenaar zijn van het bedrijf?
Op uitnodiging van voormalig wethouder Meekels hebben twee mannen van Creabitat, beide ook nauw betrokken bij Herenboerderij Wilhelminapark in Boxtel, in 2020 een bijeenkomst georganiseerd voor geïnteresseerden in Sittard. Tijdens deze bijeenkomst werd uitgelegd wat er allemaal mogelijk is als je met een aantal mensen op een coöperatieve manier zelf je voedsel wil gaan verbouwen. Er kwamen toen al veel enthousiaste reacties naar voren, maar tot een kartrekkersgroep heeft dit destijds niet geleid. In 2021 was er een nieuwe bijeenkomst, met gedeeltelijk dezelfde mensen, maar ook weer een hoop nieuwe gezichten. Na die bijeenkomst heeft zich wel een kartrekkersgroep gevormd die er samen energie in is gaan steken. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de formele oprichting van coöperatieve tuinderij Harteveldt op 25 oktober 2021.
Er is een vierkoppig bestuur en hoe is dat tot stand gekomen?
Toen de coöperatie formeel opgericht ging worden bij de notaris moesten er een aantal formele rollen vastgelegd worden. Een aantal mensen uit de kartrekkersgroep was wel bereid deze bestuursfuncties in te vullen, in ieder geval tot de eerste algemene ledenvergadering. Sinds de eerste algemene ledenvergadering heb ik de rol van voorzitter gekregen en is Harold (waarnemend) secretaris. Daarnaast is Casper Bruens onze zeer kundige penningmeester. Jeu Bressers is al sinds het begin vicevoorzitter en sinds afgelopen maand zijn er gelukkig een aantal aspirant bestuursleden het bestuur komen versterken, want er moet, zeker in deze beginfase, toch een hoop werk verzet worden. Deze aspirant bestuursleden zullen bij de volgende ledenvergadering formeel aan het bestuur worden toegevoegd.
Inmiddels hebben jullie een ledenstop en een wachtlijst? Heeft dit succes niet ook een keerzijde?
We hebben inderdaad ons vooraf vastgestelde maximum van 150 huishoudens (= 300 monden) al binnen 3 maanden bereikt en hebben daarna een wachtlijst moeten aanmaken. Meer mensen kunnen we nu eenmaal niet voeden van het huidige oppervlak van een kleine 2 hectare dat we tot onze beschikking hebben. De enige keerzijde is dat we mensen die graag lid willen worden nu (voorlopig) moeten teleurstellen. Verder bewijst de snelheid waarmee de coöperatie gevuld is geraakt alleen maar het grote draagvlak en enthousiasme dat er leeft voor dit soort initiatieven.
Kun je uitleggen waar jullie perceel ligt en wat dat betekent voor de omgeving?
Het perceel (of eigenlijk zijn het er twee) ligt achter de wijk Janskamperpark in Geleen. Het is zichtbaar vanaf de Rijksweg-Noord, recht tegenover de hoofdingang van het Zuyderland Ziekenhuis. Binnenkort wordt er gestart met de bouw van een nieuwe woonwijk (Nieuw Absbroek). Tussen de nieuwe wijk en de bestaande wijk Janskamperpark ligt een brede strook waar niet gebouwd mag worden vanwege leidingen die daar in de grond liggen. Hier wordt het Landschapspark Middengebied-Oost ontwikkeld en de bedoeling is dat Harteveldt hierin geïntegreerd gaat worden met een totale oppervlakte van ongeveer 5,5 hectare. Vooruitlopend hierop hebben we van de gemeente toestemming gekregen om de komende twee jaar alvast te starten op deze twee proefpercelen van bijna 2 hectare.
Er is verzet geweest van de bewoners van de aanpalende Geleense woonwijk Janskamperpark? Hoe is momenteel de stand van zaken?
We krijgen veel enthousiaste reacties van direct omwonenden en er zijn ook meteen een aantal direct aanwonenden lid geworden van Harteveldt. Een aantal aanwonenden heeft inderdaad ook hun zorgen geuit over met name mogelijke verkeersoverlast op de Hovenweide en het verloren gaan van het open en openbare karakter van het gebied. Met hen zijn we in gesprek gegaan en hebben we afspraken gemaakt om eventuele overlast tot een minimum te beperken. Onze leden komen bijvoorbeeld zoveel mogelijk met de fiets als ze op het land komen helpen en de wekelijkse uitleveringen op zaterdagochtend vinden voorlopig in Munstergeleen op de Markt plaats, totdat de nieuwe verkeersaansluiting op de Rijksweg-Noord is gerealiseerd. We proberen ook zo snel mogelijk te reageren op eventuele klachten en wensen. Zo kwam er vorige week bijvoorbeeld een klacht binnen over geluidsoverlast door ons aggregaat dat we nodig hadden om te beregenen. We hebben het aggregaat toen uitgeschakeld en de volgende dag meteen maatregelen genomen om de geluidoverlast tot een minimum te beperken, tot tevredenheid van de omwonenden.
Hoe komen jullie aan de naam Harteveldt? Aanvankelijk is dit initiatief gepresenteerd onder naam Kollenbergboeren; vanwaar de naam wissel?
De naam Kollenbergboeren is in een vroeg stadium door de Brabantse mannen van Creabitat gekozen. Toen duidelijk werd waar onze tuinderij zou gaan landen hebben we gezamenlijk een nieuwe naam gekozen. Gezien de ligging van ons veld in het hart van de gemeente Sittard-Geleen en het feit dat we voedsel willen produceren met hart voor biodiversiteit, de bodem en de boer was de nieuwe naam snel gekozen!
Jullie hebben een échte boer in de gelederen, die als enige betaalde kracht werkt voor jullie coöperatie? Wat is zijn taak en drijfveer?
Inderdaad, onze boer/tuinder Glenn Coenen is de enige die betaald krijgt voor zijn werkzaamheden bij Harteveldt. Alle bijdragen die de leden leveren aan de coöperatie zijn volledig op vrijwillige basis. Glenn heeft dan ook een behoorlijk verantwoordelijke functie; Hij maakt ieder jaar het teeltplan en zorgt voor de inkoop van plant- en zaaimateriaal. Samen met de leden zorgt hij vervolgens dat alles op de juiste manier en op het juiste moment de grond in gaat en geoogst wordt, zodat de leden het hele jaar voorzien worden van een mooie variatie aan groenten. Het organiseren van voldoende vrijwilligers op het juiste moment en de aansturing van deze vrijwilligers behoort ook tot zijn takenpakket. Daarnaast houdt hij zich bezig met de onkruidbestrijding. Dit gebeurt overigens grotendeels mechanisch en handmatig en volledig biologisch. Een behoorlijk uitgebreid en divers takenpakket dus voor een jonge kerel van 22.
Hoe hebben jullie de distributie van de groenten geregeld? Ik neem aan dat niet iedereen zomaar op het perceel kan uitzoeken wat van zijn gading is en dat dan meenemen?
Het is inderdaad niet de bedoeling dat mensen zelf gaan oogsten. Dit gebeurt iedere zaterdagochtend vroeg door een groep vrijwilligers onder leiding van Glenn. Hij bepaalt welke groenten er klaar zijn om te oogsten en samen met de werkgroep distributie wordt iedere week een plan gemaakt met soorten en aantallen die aan de leden uitgeleverd worden. De uitlevering vindt later op de (zaterdag)ochtend plaats op de Markt in Munstergeleen. Hier kunnen alle leden hun wekelijkse groenten komen afhalen bij de marktkraam die bemenst wordt door vrijwilligers van de werkgroep distributie. Zij zorgen ervoor dat de groenten netjes verdeeld worden over het aantal leden.
Op welke manier regelen jullie de communicatie met de redelijk grote achterban van 150 gezinnen en 300 monden?
Om iedereen op de hoogte te houden versturen wij een wekelijkse nieuwsbrief naar al onze leden. Hierin staat informatie over de gang van zaken en welke groenten er deze week uitgeleverd worden. De werkgroep recepten (inmiddels hernoemd naar De Veldtkeuken) stelt iedere week een aantal recepten samen met ingrediënten die deze week van het land komen en die worden ook met de leden gedeeld, ter inspiratie. De verschillende werkgroepen en commissies communiceren vooral in Whatsapp-groepen met elkaar. Dat gaat toch het gemakkelijkst en het snelst. Daarnaast is er onze website (www.harteveldt.nl) voor alle informatie, facebookpagina (www.facebook.com/BoerderijHarteveldt) voor de laatste nieuwtjes en Instagram-account (www.instagram.com/BoerderijHarteveldt) voor mooie foto’s van Harteveldt.
Wil je nog gebruik maken van een slotwoord? Is er een vraag niet gesteld, die je graag had willen beantwoorden?
Ons doel is om al het voedsel dat we produceren te verdelen onder onze leden. We zijn nog een beetje zoekende naar de juiste hoeveelheden en natuurlijk ook afhankelijk van de natuur (weersomstandigheden, ongedierte). Daardoor hadden we de afgelopen weken bijvoorbeeld veel te veel sla. We vinden het natuurlijk zonde om goede producten weg te gooien en hebben daarom een behoorlijke hoeveelheid sla geschonken aan de Éngele van Zittterd-Gelaen en de Vincentiusvereniging, zodat het toch nog op een goede plek terechtgekomen is. Op deze manier willen we niet alleen zorgen voor sociale verbinding tussen onze leden, maar ook met de omgeving en de rest van de inwoners van Sittard-Geleen. De opbrengst van Harteveldt is dus niet alleen groente, maar ook een nieuwe sociale en diverse gemeenschap.
