Gieljam Schutgens (38 jaar) woont in Munstergeleen en is sinds kort voorzitter van de stichting Ayuda Maya (help de Maya’s) die de Maya’s in Guatemala ondersteunt.

Tekst: Bert Wassenberg

Je bent recent voorzitter geworden. Hoe ben je aan deze functie gekomen?

Mijn vrouw Esther en ik zijn begin 2018 in contact gekomen met Ayuda Maya, omdat mijn schoonmoeder een artikel had doorgestuurd over de stichting uit het tijdschrift van Wilde Ganzen. Na een kennismaking met het bestuur hebben we enkele drinkwaterprojecten in Guatemala bezocht tijdens ons familiebezoek eind 2018; mijn vader komt uit Sittard, mijn moeder uit Guatemala. We waren zeer onder de indruk van de kwaliteit van de projecten en wilden ons graag inzetten voor dit mooie werk! De toenmalige bestuursleden maakten zich zorgen over de toekomst van de stichting, aangezien ze allemaal al wat op leeftijd waren. Daardoor kwam de vraag of Esther en ik de stichting de toekomst in wilden leiden, en dat wilden we! We hebben als bestuur tijd genomen om de overdracht goed te laten verlopen, daardoor is Esther sinds eind 2020 secretaris en ben ik sinds een aantal maanden voorzitter. Wel maken we al vanaf 2019 deel uit van het bestuur.

Wat is de innerlijke motivatie van de bestuursleden van de stichting? 

Voor alle bestuursleden geldt dat ze bewogen zijn door de gezondheidsproblemen die de Mayagemeenschap ervaart omdat ze geen veilig drinkwater hebben. Bij onze projectreizen naar Guatemala bezoeken we ook regelmatig afgeronde projecten van voorgaande jaren, zo hebben we allen met eigen ogen gezien hoe een dorp opleeft door deze verandering! Wat mij persoonlijk motiveert in mijn werk voor de stichting is dat ik me kan inzetten voor de inheemse Mayagemeenschap, waar ik deels afstammeling van ben. Ik voel dat ik bepaalde kansen heb gekregen in mijn leven die anderen niet hebben gekregen. Voor ons is het zo vanzelfsprekend dat er water uit de kraan loopt, dat ook nog eens van goede kwaliteit is. Door mij in te zetten via Ayuda Maya voorzien we in de basisbehoefte van veilig drinkwater, en kan ik mij op praktische wijze inzetten voor de Maya’s. Daarnaast voelen Esther en ik ons gemotiveerd vanuit onze Christelijke levenswijze om anderen te geven wat we zelf ook hebben ontvangen (Mattheüs 7:12). De raakvlakken tussen dit vrijwilligerswerk en onze opleidingen (Gieljam: civiele techniek met specialisatie water, Esther: gezondheids-bevordering) maakt dit vrijwilligerswerk voor ons ook nog extra interessant.

Sinds kort woon je in Munstergeleen met jouw echtgenote die secretaris is van de stichting. Hoe komen jullie in Zuid-Limburg terecht?

Esther en ik hebben respectievelijk zo’n 5 en 7 jaar met veel plezier in Den Haag gewoond. In de jaren voor onze verhuizing naar Sittard (2020) en vervolgens Munstergeleen (2021) groeide bij ons de wens om op een rustigere plek te gaan wonen. We vonden (en vinden!) de natuur in Limburg prachtig en vonden het een fijn idee om dichterbij familie te gaan wonen. Mijn ouders wonen in Sittard, en mijn zus en nichtje in Maastricht. Ook zijn we nauw betrokken bij een kerkgemeenschap in Heerlen. Het enige ‘probleem’ was nog het vinden van werk. Toen ik eind 2019 een kans aangeboden kreeg om in Limburg te komen werken, hebben we die met vier handen aangegrepen! We vinden het fijn wonen in Munstergeleen en genieten volop van het heuvellandschap. 

Hoe is de stichting Ayuda Maya ooit ontstaan? Ik heb begrepen dat de organisatie in 2009 is opgericht.

Een lang verhaal! Kort samengevat: Jan en Ineke de Smidt, oprichters van de stichting, bezochten vanaf 2003 Guatemala bijna jaarlijks. Ze werden diep bewogen door de leefomstandigheden van de Maya’s en wilden hun steentje bijdragen. Dit hebben ze o.a. gedaan door een meisje te sponsoren en te helpen met de fondsenwerving van een andere stichting (Los Niños). In 2008 kwamen ze tijdens hun reis in contact met een Schotse vrouw die in Guatemala was gaan wonen om een project te runnen dat voedingssupplementen verstrekte aan baby’s van de Maya bevolking. De oorzaak van de slechte gezondheids-toestand van deze baby’s lag echter in het met e-coli besmette rivierwater. Het zou beter zijn om water te verkrijgen uit een hoog gelegen onbesmette bron. Zo ontstond het idee om drinkwaterprojecten te realiseren. Om dit in goede banen te leiden besloten ze om een stichting op te zetten. Bij het oprichten van Ayuda Maya, op 31 juli 2009, is ook direct de ANBI-status verkregen, wat het voor donateurs belastingtechnisch aantrekkelijk maakt.

Dit jaar is een enorm bedrag toegekend door de AFAS Foundation. Is in een paar zinnen uit te leggen het hoe, het waarom en de vorm van het begunstigde project? 

We zijn enorm blij met en dankbaar voor deze nieuwe samenwerking! Zoals vele stichtingen zullen herkennen, kan het fondsenwerven uitdagend zijn. Zo hebben wij dat ook ervaren, vooral in de Coronaperiode. Een grote donateur is door verminderde inkomsten als gevolg van de pandemie weggevallen en de mogelijkheid om fondsenwervende activiteiten te organiseren werd sterk beperkt. We hoorden toen over de AFAS Foundation, die prachtige projecten uitvoert met stichtingen over de hele wereld. De principes die we aanhouden in de opzet en uitvoer van onze projecten liggen op één lijn met de visie die de AFAS Foundation hanteert, daardoor zagen we beiden een mooie kans voor samenwerking. Het project waarvoor we het bedrag, € 80.000,00 hebben ontvangen is inmiddels gestart. Er wordt een drinkwatersysteem gebouwd in het dorp Santa María Samilhá, waardoor uiteindelijk 850 personen een kraan voor hun deur zullen hebben met veilig drinkwater! 

Is het lastig om bestuursleden te krijgen? Ik zie tenminste oproepen voor nieuwe bestuursleden in jullie Nieuwsbrief en op jullie website.

We zijn op dit moment met 5 bestuursleden, waarvan er 3 zullen aftreden. Door onze oproepjes, via ons eigen netwerk, Facebook en LinkedIn, hebben een aantal geïnteresseerden contact met ons gezocht. We hopen dat ze willen toetreden tot ons bestuur! We blijven echter op zoek naar personen die ons werk een warm hart toegedragen, zij het in de vorm van een bestuursfunctie, ambassadeur of een sporadische helpende hand bij onze fondsenwervingsactiviteiten. Hoe meer mensen ons willen helpen, hoe grotere stappen we kunnen zetten om ons doel te bereiken: een kraan voor elke deur in de provincie Alta Verapaz! 

In Guatemala werken jullie met een partnerorganisatie samen aan diverse projecten. Op welke manier is er voldoende toezicht op uitvoering (efficiency) en resultaat (effectiviteit)?

Wanneer je samenwerkt met een andere organisatie, moet er een groot vertrouwen zijn. En dat hebben we in onze partner Adicay. Doordat zowel Esther en ik vloeiend Spaans spreken, kunnen we makkelijk communiceren met Ana Cal Choc, Mayavrouw en directrice van Adicay. Hierdoor zijn er weinig tot geen misverstanden in de communicatie. We hebben zeer regelmatig contact, via Whatsapp, e-mail en videobellen. Op dit moment wordt ons 13de project uitgevoerd en ontvangen we wekelijks foto’s en filmpjes, o.a. van de levering van materialen (buizen, cement, etc). Ook ontvangen we altijd gedetailleerde verslagen tijdens en na de uitvoer van een project, inclusief ingescande bonnetjes van alle uitgaven. De resultaten van onze projecten zijn kwantificeerbaar, het gaat om een bepaald aantal aansluitingen en een aantal kilometer leidingwerk. Ook zijn er altijd vaste onderdelen in de bouw van het project zoals een opvang- en distributietank. Het resultaat is daardoor heel tastbaar. We zijn verder bezig met ideeën om de impact van de projecten meer in kaart te brengen, bijvoorbeeld door onderzoek uit te voeren over de mentale en fysieke gezondheid van de bevolking vóór en na het gebruik van het drinkwatersysteem. Ook dit doen we uiteraard in nauwe samenwerking met Adicay. 

Ik lees dat jullie ook ambassadeurs hebben. Kun je hun rol en taak toelichten?

Onze ambassadeurs zijn personen die enthousiast worden van de projecten die we uitvoeren en daardoor op verschillende manieren fondsen werven. Een voorbeeld hiervan is het benaderen van personen zoals schoonheidsspecialisten en kappers waar we sieraden uit Guatemala kunnen verkopen. De ambassadeurs komen ook zelf met ideeën voor activiteiten. Zo is één ambassadrice gestart met het maken van heerlijk ruikend scrubzout, dat nu op verschillende plekken te koop staat. Ook heeft ze bedacht om één keer per maand een groep mensen uit te nodigen voor een lekkere maaltijd. De ‘prijs’ voor de maaltijd is dan een donatie aan Ayuda Maya. Als iemand zich wil inzetten voor de stichting maar zelf geen ideeën heeft voor fondsenwerving, dan denken we graag mee! ☺

Hoe regelen jullie de publiciteit om de stichting bekend te maken bij het grote publiek? 

Eerlijk gezegd hebben we hier nog geen sterk ontwikkelde plannen voor. Op dit moment vindt publiciteit vooral plaats vanuit onszelf via onze website, halfjaarlijkse nieuwsbrief, onze Facebookpagina, LinkedIn, eigen netwerken, fondsenwervingsactiviteiten en af en toe een presentatie bij een vereniging op uitnodiging. Wanneer we op een markt staan met onze spullen uit Guatemala wordt er vaak ook een bericht over de stichting verspreid door de organisatie van die markt. We willen als bestuur de publiciteit een terugkerend thema gaan maken bij onze vergaderingen en ook nieuwe kanalen (bijvoorbeeld Instagram) gaan gebruiken. Kort samengevat hebben we wel ideeën, maar willen hier nog meer structuur in aanbrengen. 

Is er iets wat de inwoners van Sittard-Geleen absoluut moeten weten van jullie stichting? Misschien ook iets over jullie kadoshop?

Tot nu toe heeft Ayuda Maya gemiddeld één dorp per jaar voorzien van een drinkwater-systeem. Over de afgelopen 13 jaar hebben we bijna € 650.000,00 geïnvesteerd in de projecten. Door onze samenwerking met Wilde Ganzen en de AFAS Foundation kunnen we grotere stappen zetten, en meer dorpen per jaar helpen samen met Adicay. Daarnaast geven we ook presentaties over onze stichting bij verenigingen en scholen. Ook verkopen we mooie spullen uit Guatemala, zoals sieraden, sjaals, tasjes, portemonnees, sleutelhangers, en textiel zoals tafelkleden, waarvan de opbrengst naar onze projecten gaat. De verkoop doen we op markten zoals de Garagesale in Munstergeleen. In onze kadoshop (Kadoshop | Stichting Ayuda Maya) is een impressie te zien van wat we verkopen. Aan de inwoners van Sittard-Geleen doen wij graag deze oproep; neem vooral contact met ons op (info@stichtingayudamaya.nl), als je ons wilt uitnodigen voor een presentatie, op zoek bent naar een mooi en uniek cadeau voor jezelf of iemand anders, enthousiast wordt van onze projecten en mee wilt helpen als bestuurslid of ambassadeur, ons wilt ondersteunen als donateur of vragen hebt over onze stichting. 

Wil je nog gebruik maken van een slotwoord? Is er een vraag niet gesteld, die je graag had willen beantwoorden?  

Wat ons veel vertrouwen geeft in de projecten die we uitvoeren is het gebruik van een ‘succesformule’: wij zorgen voor de fondsen, onze betrouwbare partner Adicay overziet en begeleidt de projecten en de dorpen zelf leveren de man- en vrouwkracht voor de bouw van het systeem en onderhouden deze. Elk dorp stelt zelf een team samen van mannen en vrouwen die van Adicay training ontvangen voor het onderhoud van het systeem. Ook betaalt elk gezin per maand ongeveer € 0,50. Wanneer er dan schade is aan het systeem, kan het dorp zelf de benodigde materialen kopen en de reparatie uitvoeren. Dat dit ook écht werkt hebben we gezien in 2020, toen er in een dorp schade was aan een leiding vanwege twee orkanen, ETA en IOTA, die in korte tijd over het land raasden. Het dorp heeft toen de ‘geldpot’ gebruikt om nieuwe onderdelen te kopen en de leiding gerepareerd. Door deze manier van werken heeft het dorp eigenaarschap over het project, en kunnen wij samen met Adicay een volgend dorp gaan helpen!