MIJNGazet | pagina 7
Actieve hoeders van monumentaal erfgoed
Theo Hanssen en Jack Corten voor de graanbak van de Ophovenermolen. Foto Françoise Petersen
Hij wordt dit jaar 75 jaar. De laatste vijf
jaar was hij voorzitter van de Stichting
Jacob Kritzraedt. Tijd om het stokje
over te dragen, vindt Theo Hanssen.
Jack Corten volgt hem in januari 2025
officieel op. ,,We blijven alert dat er
geen gekke dingen gebeuren met de
vele prachtige monumenten die deze
regio rijk is. Een actieve luis in de pels
zijn we.”
Door Ray Simoen
Tevreden en met trots in de ogen kijken Theo
Hanssen (74) en Jack Corten (65) naar de
fonkelnieuwe houten bak, waarin straks grote
zakken graan worden geleegd om door de
Ophovenermolen tot meel te worden gemalen.
,,Bij de Molendag van 2025 zal de molen weer
in gebruik worden genomen. Met de elektrificatie
is de bouw van deze ‘graanbak’ het fraaie
sluitstuk van de renovatie van de Ophovenermolen”,
legt Theo Hanssen uit op de zolder
van de gerestaureerde molen aan de rand van
het Sittardse Stadspark.
De Ophovenermolen is een van de monumenten,
die in het bezit zijn van de Stichting
Jacob Kritzraedt (SJK). ,,Ook de Gats aan de
Markt van Sittard, het hofje in Ophoven en
enkele vakwerkhuizen aan de Tüddernderweg
behoren tot het eigendom van onze Stichting”,
vult Jack Corten aan.
Juwelen
Niet uit bezitsdrang is SJK eigenaar geworden
van al dit monumentaal erfgoed. Maar
uit bezorgdheid om het dreigend verlies van
deze juwelen van monumenten heeft SJK
deze panden aangekocht, gerestaureerd en in
beheer gehouden. ,,In 1952 is de SJK in het
leven geroepen om te voorkomen dat een deel
van de Begijnenhofwal zou worden afgebroken.
Sindsdien spant SJK zich in om bedreigde
panden aan te kopen, te restaureren en ze
vervolgens te verhuren zoals bijvoorbeeld de
Ophovenermolen en De Gats, waarin horecaondernemers
actief zijn”, geeft de nieuwe
voorzitter Jack Corten aan.
Theo Hanssen was vijf jaar lang voorzitter
van SJK. ,,Vijf mooie maar enerverende jaren
want we hebben vaak hard aan de bel moeten
trekken om aandacht te krijgen voor het behoud
van gezichtsbepalende monumenten in
deze gemeente. Zoals de inspanningen, die we
samen met de Vereniging Sittards Verleden,
Federatie Historie Sittard-Geleen-Born en
de Bond Heemschut hebben verricht om de
kloosterkapel van het Agnetenbergklooster
intact te houden en een publieke functie
te geven zodat bezoekers van deze stad dit
juweel met zijn interieur uit de laat Barok
kunnen bezoeken. En heel recent, de dreigende
sloop van de 54 Stuyt woningen in het
Sittardse Overhovenerheide, het laatste stuk
mijngeschiedenis van Sittard. Daar verzetten
we ons tegen, we vestigen de aandacht op het
dreigend verlies van dit belangrijk stuk monumentaal
erfgoed van Sittard.” Niet alleen laat
SJK zich horen als de gemeente niet genoeg
doet voor het behoud van het monumentaal
erfgoed. Ook toen om onduidelijke redenen
ineens het door velen ondersteunde voorstel
om de brug tussen Sanderbout en Sittard naar
de overleden politicus en erfgoed-pleitbezorger
Peter Boudewijn te vernoemen, werd
afgewezen, gaf SJK eveneens duidelijk blijk
van zijn kritiek. ,,Triest dat dit zo moest aflopen.
Peter Boudewijn heeft veel gedaan voor
het behoud van het cultureel erfgoed van deze
stad en Limburg”, stelt Hanssen teleurgesteld
vast.
Expertise
Nu hij dit jaar 75 jaar wordt, vindt de oud-docent
biologie en conrector van het Trevianum
en oud-wethouder van de gemeente Sittard
Geleen het tijd om het voorzittershamer
over te dragen. ,,Toen ik hoorde dat Jack met
pensioen ging, ben ik meteen op hem afgestapt
om hem te vragen voorzitter van SJK te
worden”, zegt Hanssen met een glimlach. De
in Guttecoven woonachtige Jack Corten ging
op het aanbod in. ,,Theo was mijn biologie
docent,” zegt de Guttecovenaar met een
lach,- een oud docent kun je blijkbaar moeilijk
iets weigeren-. Maar zijn grote ervaring en
expertise op het gebied van grootscheepse
restauraties en stadsvernieuwingsprojecten
gaf samen met zijn gehechtheid aan deze
regio met zijn vele, bedreigde monumentale
juwelen de doorslag voor rustig ogende
Corten om ja te zeggen tegen het aanbod van
zijn oude docent van het Trevianum. Hanssen
is zichtbaar ingenomen met zijn opvolger
als voorzitter van SJK. Een blik op Cortens
cv is veelzeggend. ,,Ik heb altijd in de bouw
gezeten. Na de TU in Delft ben ik acht jaar in
Maastricht werkzaam geweest. Voor bureau
Albertz, waarvan Jo Coenen supervisor was,
ben ik betrokken geweest bij de restauratie en
herbestemming van het oud Gouvernementsgebouw
aan de Bouillonstraat, het Jezuïetenklooster
en de Nieuwenhof tot universiteitsgebouwen.
Prachtig was ook de bijdrage die ik
later kon leveren aan de reconstructie van het
A-2 gebied in Maastricht tot wat nu de ‘Groene
Loper’ is. Voor ‘de restauratie-tak’ van
bouwbedrijf Laudy werkte ik in Maastricht
mee aan de ombouw van de Dominicanenkerk
tot de, nu zo veelgeprezen boekenzaak en de
verbouwing van filmhuis Lumière, terwijl ik in
Heerlen betrokken was bij de restauratie van
het Glaspaleis,” zegt hij met een bescheiden
glimlach.
Ook in Sittard, waar hij als puber vanuit Guttecoven
naar het Trevianum reisde, was Corten
actief. Zo werkte hij voor Ballast Nedam en
Volkert Wessels aan de reconstructie van de
Oude Markt en het Kloosterkwartier alsook
aan het herbestemmen van oude monumenten.
,,En ik was lid van de Stichting Historisch
Sittard, nu Federatie Historisch Sittard-Geleen
Born.” Een man dus, die weet waar het
monumentaal erfgoed van de regio zich bevindt
en hoe het er mee gesteld is. Zeker is dat
er nog veel werk aan de winkel is voor SJK,
stellen beide hoeders van het monumentaal
erfgoed in deze regio.
Bierkaai
Waar het volgens het SJK-duo vooral aan
ontbreekt is oprechte en deskundige aandacht
en zorg van de gemeente voor het eigen
monumentaal erfgoed. ,,We doen al jaren
herhaaldelijk oproepen aan de gemeente om
meer inzet te tonen voor het behoud van het
cultureel erfgoed. De gemeente toont amper
tot geen interesse om gebruik te maken van
de kennis die er in de stad is over dit erfgoed.
Het is vaak vechten tegen de bierkaai. Men
huurt liever een dure adviseur van buiten in
dan dat men de in de stad aanwezige kennis
benut”, luidt beider klacht. Het ontbreekt
volgens Corten in Sittard-Geleen aan de vaardigheid
en visie om tot een integrale aanpak
van plannen te komen, in samenwerking met
diverse partijen. ,,Voordat een plan kant en
klaar wordt gepresenteerd is het belangrijk
dat je met alle betrokken partijen, burgers,
gemeente, aannemers, architecten en andere
stakeholders samen gaat zitten en bepreekt
wat en hoe willen we het straks hebben. Dat
verschaft aan iedereen duidelijkheid. Dat is
ook de aanpak, die in het bedrijfsleven prima
resultaten oplevert.”
Met scheve ogen kijken beide SJK voormannen
dan ook naar de voortvarende manier,
waarop in Heerlen en Maastricht te werk is
gegaan bij de nieuwe stadsplanning en -inrichting.
,,Die visie, daadkracht en volharding
van deze twee steden wordt gemist in de
derde stad van Limburg, Sittard-Geleen. Het
wordt tijd dat de gemeente heldere keuzes
maakt om de stad zowel voor ouderen als voor
jongeren aantrekkelijk te maken. SJK is er
zeker niet voor om elk monument te behouden,
maar zorg er wel voor dat de juwelen van
deze regio, zowel in Sittard zelf als in de kernen
behouden, gerestaureerd en een nieuwe
bestemming krijgen en ze een verbinding met
elkaar maken,” geeft Corten aan.
Luis
Besmuikt lachend voegt Hanssen eraan toe.
,,Het zou niet gek zijn als Sittard-Geleen net
als Heerlen ook zo’n activistische partij als de
SP zou hebben. In Heerlen bleef de SP met
succes constant hameren op het belang van
een leefbare stad voor velen.” Geen SP kloon
zal de SJK worden, zo benadrukken beiden.
,,Wel willen ze de luis in de pels zijn, we zullen
blijven benadrukken dat er geen monumenten
worden afgebroken voordat er een plan van
opbouw is uitgewerkt. Geen gaten maken in
de stad en dan maar wachten totdat er iemand
komt met een idee hoe dit gat opgevuld
kan worden, geeft Theo Hanssen aan. ,,Als
voorzitter van SJK wil ik me ervoor inzetten
dat de politiek en het publiek zich bewust
wordt van de waarde van vele monumentale
juwelen in de hele regio en dat deze aandacht
van publiek en politiek vragen”, vult Jack
Corten aan.