Leon Poels (68 jaar) woont in Grevenbicht en is sinds 2018 voorzitter van het Toon Hermans Huis in Sittard. Dit Huis is een centrum voor leven met en na kanker en als eerste huis in zijn soort in Nederland opgericht in 1998. Inmiddels zijn er in het hele land al rond de 80 centra, waarvan er 15 de naam Toon Hermans Huis dragen.

Tekst Bert Wassenberg

Je bent inmiddels bijna 5 jaar voorzitter, maar al veel langer verbonden aan het Toon Hermans Huis. Wat is jouw drijfveer om dit te doen?

De oprichter Mart Martens heeft destijds aan het ziekenhuis, waar ik toen werkzaam was, gevraagd om vanuit het toenmalige Orbis-ziekenhuis een bestuurslid voor het Huis af te vaardigen. Ik ben persoonlijk erg gecharmeerd van de holistische mensvisie van het Huis, waarbij de mens als één geheel gezien wordt, waarbij lichamelijke, psychologische, sociale, en spirituele facetten onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en elkaar wederzijds beïnvloeden. Ik vond het toen mooi om de brug te kunnen slaan tussen de formele medische zorg en de informele psychosociale ondersteuning. Omdat ik dat nu nog steeds vind, ben ik ook na mijn pensionering nog steeds aan het Huis verbonden

Kun je ons wat vertellen over de initiatiefnemer, grondlegger, oprichter enz. van deze Toon Hermanshuizen? 

Mart Martens, die tot dan toe als oncologisch verpleegkundige binnen een ziekenhuis werkzaam was geweest, stelde vast dat de toen geboden psychosociale ondersteuning bij kanker in het ziekenhuis tekortschoot. Hij is toen met hét idee gekomen en heeft dit Huis in 1998 opgericht als een aanvulling op de reguliere medische zorg. Zijn missie was om de kwaliteit van leven te verbeteren van mensen met kanker en hun naasten. Daarvoor wilde hij een warme plek creëren waar getroffenen en naasten een luisterend oor en steun konden vinden. Toon Hermans, wiens vrouw Rietje aan kanker was overleden, heeft toen zijn naam aan dit Huis gegeven. In 2023 bestaat het Toon Hermans Huis Sittard alweer 25 jaar. De medische behandeling van kanker is in die jaren enorm verbeterd, maar de behoefte aan de informele psychosociale zorg blijft nog steeds zeer actueel. Inmiddels zijn er dan ook al bijna 80 van dergelijke centra in het land.

Jullie hebben een mix van professionele en vrijwillige medewerkers. Gaat dat goed samen en is er voldoende belangstelling van vrijwilligers?

In de basis wordt het Huis gerund door vrijwilligers. Onze gastvrouwen en -heren hebben vaak ook zelf of hun directe omgeving met de kanker te maken gehad. Daarnaast is er op consultbasis ook een psychosociaal therapeut aan het Huis verbonden. Voor de groepsactiviteiten maken we, naast onze vrijwilligers ook graag gebruik van vakkrachten. De enige betaalde kracht van het Huis is de coördinator/directeur. Het hebben van voldoende gekwalificeerde vrijwilligers blijft altijd een uitdaging voor organisaties als de onze. Maar wij mogen ons gelukkig prijzen met een gezonde basis aan gastvrouwen en -heren en andere vrijwilligers zoals op communicatief, facilitair en administratief gebied.

De financiering van zo’n huis zal geen sinecure zijn. Hebben jullie vaste inkomstenbronnen? 

Mart Martens is destijds met nul budget begonnen. Voor informele psychosociale zorg was, en is er nog steeds geen reguliere financiering. Jaarlijks is het dan ook een grote uitdaging om, naast het realiseren van onze eigenlijke doelstelling, voldoende financiële middelen te verkrijgen om de vaste en variabele kosten van het Huis te dekken. Hiervoor moeten door onze directeur en de Vrienden van het Toon Hermans Huis elk jaar weer veel inspanningen worden verricht. Wij mogen ons echter gelukkig prijzen dat de gemeenschap en de gemeente(s) uit de regio en het bedrijfsleven ons ook financieel een warm hart toedragen. Het Koningin Wilhelmina Fonds gaat ons vanaf nu ook financieel voor een deel mee ondersteunen. Dat is een mooie erkenning voor het werk dat we doen. Maar sponsoring, giften, donaties, collectes, legaten etc. blijven in de toekomst onontbeerlijk om het Huis draaiende te houden.

Op welke manieren bieden jullie hulp aan mensen die zelf ziek zijn of aan naasten die met dit vreselijke nieuws geconfronteerd worden?

Dat doen we op velerlei gebied. Mensen kunnen zonder afspraak, in ons pand aan de Paardestraat 31 in Sittard, binnenlopen voor een gesprek. Ook is het mogelijk om te vragen dat een medewerker van het Huis bij iemand thuiskomt. Ook online gesprekken zijn mogelijk. Daarnaast zijn er diverse groepsactiviteiten en gespreksgroepen waaraan men kan deelnemen. Op onze website staat daar meer informatie over. Ook zijn onze medewerkers 2x per week op de oncologische afdeling van het Zuyderlandziekenhuis aanwezig. Tot onze doelgroep behoren ook kinderen en jeugdigen die zelf of in hun omgeving te maken hebben gekregen met de ziekte kanker. Ook zijn er aparte gespreksgroepen voor rouwverwerking na verlies van een dierbare door kanker of een andere doodsoorzaak.

De covid-pandemie heeft ongetwijfeld gevolgen gehad voor jullie werk. Zijn er ook positieve aspecten te benoemen die aan deze crisis zijn overgehouden?

Ja, tijdens de covid-pandemie hebben we ook periodes de deur moeten sluiten. Dat was heftig. Tijdens die periodes zijn onze medewerkers wel veel meer gaan telefoneren met onze gasten en zijn we ook gestart met de zogenaamde onlinegesprekken (dus met beeld en geluid). Dat was voor zowel onze medewerkers als de gasten wennen, maar het heeft wel als positief punt met zich meegebracht dat dit nog altijd veel beter is dan geen contact. Ook voor mensen die niet naar het Huis kunnen komen is het dus altijd mogelijk om telefonisch of via beeldbellen een gesprek aan te gaan.

In het jaarverslag valt te lezen dat de gastvrouwen en -heren de belangrijkste personen in het huis zijn. Kun je dat wat nader toelichten?

Ja, zoals reeds gezegd vormen de gastvrouwen en -heren de spil van onze organisatie. Zij staan onze gasten te woord en bieden hun ondersteuning. Ook zijn zij betrokken bij de vele groepsactiviteiten die in het Huis plaatsvinden en bezoeken zij gasten thuis of in het ziekenhuis. Of geven informatie aan groepen die meer over het Toon Hermans Huis willen weten. Het is werk dat o zo belangrijk is. Maar het geeft de gastvrouwen en -heren zelf ook heel veel voldoening wanneer je ziet wat je voor de ander kunt betekenen. Wanneer lezers dit vrijwilligerswerk aanstaat, dan kunnen ze altijd met het Huis contact opnemen voor een informatief gesprek.

De Toon Hermans Huizen hebben een zogenaamde ANBI-status. Is het mogelijk kort toe te lichten wat dat voor jullie én voor schenkers van geldbedragen betekent?

Het Toon Hermans Huis Sittard is door de Belastingdienst erkend als goed doel en heeft hierdoor de ANBI-status. Alle inkomsten zijn vrijgesteld van erfbelasting, successie- en schenkingsrecht. Een gift aan een ANBI-stichting mag men ook aftrekken in de aangifte inkomstenbelasting. Ook voor bedrijven is de donatie aftrekbaar voor de belasting.

Wat zijn Toonbankjes? Willen jullie nog meer van dergelijke huisjes plaatsen? Wie kan zich hiervoor aanmelden?

De Toonbankjes van het Toon Hermans Huis Sittard bestaan al heel lang en stonden en staan nog deels in veel winkels in de Westelijke Mijnstreek. Wel merken we duidelijk dat er steeds minder contant geld in omloop is en daardoor ook de opbrengsten van deze kleinere giften flink is afgenomen. We denken na wat we daar in de toekomst mee moeten. Er is inmiddels vanuit het Toon Hermans Huis Sittard wel al enige tijd een club van 100-initiatief opgezet. Daarbij kun je als particulier ons Huis steunen door 100 Euro per jaar of bijvoorbeeld elke maand € 8,33 aan het Huis te doneren.

In de agenda op jullie website staan tal van evenementen opgesomd. Wordt hier druk gebruik van gemaakt? Wat zijn de nieuwste activiteiten in dit programma?

Ja, de behoefte om samen met lotgenoten te zijn is heel duidelijk aanwezig. Dat kan in gespreksgroepen maar vaak is het samen creatief bezig zijn met bijvoorbeeld schilderen, schrijven, koken of wandelen etc. ook een heel geschikte manier om iets ontspannens te doen en daarbij dan toch steun en een luisterend oor bij elkaar te vinden.

Wil je nog gebruik maken van een slotwoord? Is er een vraag niet gesteld, die je nog graag had willen beantwoorden?  

Uitgaande van de landelijke cijfers krijgen in de Westelijke Mijnstreek jaarlijks meer dan 1000 mensen de diagnose kanker. Dat zijn grote aantallen. Heel veel mensen vinden hierbij dan samen met hun naasten een weg om de ziekte een plaats te geven. Maar zij die daar behoefte aan hebben, moeten weten dat ze bij ons terecht kunnen. Maar weten ons dan, om wat voor reden dan ook, helaas niet altijd te vinden. Ook bij huisartsen en specialisten bestaat, vaak ook door tijdgebrek, niet altijd de gelegenheid om mensen hierop te wijzen en dat is jammer. Wij staan wat dat betreft altijd open voor suggesties hoe wij onze dienstverlening naar de inwoners van de Westelijke Mijnstreek beter zouden kunnen uitvoeren. Heeft u behoefte aan contact, loop dan gerust binnen of bel of mail ons.

Tel: (046) 451 64 74 of via de mail: info@toonhermanshuissittard.nl of loop binnen op de Paardestraat 31 te Sittard.