Visit Zuid-Limburg Vakantiekrant 17
Glooiend heide-
landschap de
Brunssummerheide
Meteen zodra we door het klaphek het
gebied in gaan, is het pad niet meer vlak.
We moeten meteen klimmen en voor we
het weten kijken we uit over de paarse
heide. Breuken diep in de aardkorst zijn
verantwoordelijk voor de grote hoogteverschillen.
“Tingeling, tingeling”, klinkt het; de
schaapsherder is in het gebied. We horen
de belletjes van de schapen. Wellicht
komen we ze straks nog tegen. Bij een poel
springt een kikker weg en hebben we zicht
op de heuvel die zich het hoogste punt van
de Brunssummerheide mag noemen.
Mijnbouw
Ondanks dat we vroeg op pad zijn, voel
ik de warmte van de zon wel. Een stuk
naaldbos, dat ooit voor de mijnbouw werd
aangeplant, biedt schaduw. Ruim 100 jaar
geleden waren er in Zuid-Limburg vele
steenkolenmijnen actief. Om de gangen te
stutten was hout nodig. Dennenhout, want
dat kraakt voordat het instort. Zo hadden
de mijnwerkers voldoende tijd om te maken
dat ze wegkwamen. Als een relict uit
die tijd staat dit bos hier. Onder de schijnbaar
alledaagse naaldbomen vinden we nu
prachtige mossen, paddenstoelen en zelfs
zeldzame plantensoorten die hier een thuis
hebben gevonden.
Bruinkool
Dat de geschiedenis van de Brunssummerheide
ook wordt gekenmerkt door de
bruinkoolwinning zien we als de een heuvel
afdalen en bij de Koffiepoel uitkomen.
De naam van de poel verwijst naar de kleur
van bruinkool. Het dekzand van deze oude
groeve is een stukje verderop neergelegd.
Dat is nu het stuifzand bij de Roode Beek,
maar eerst komen we bij de bronnen van
deze beek.
“Over de naam van de
Roode Beek gaat een
legende: de Hessen en
de Romeinen voerden
een hevige strijd over het
gebied. Door het bloed
dat daarbij vloeide,
kleurde de beek rood.”
Roode Beek
Een tip: schoenen uit en heerlijk pootjebaden
in het water en daarna picknicken op
het zand. Liever de voeten droog houden?
De bronnen van de Roode Beek komen
uit het hoogveen. Hier groeien bijzondere
planten als ronde zonnedauw en beenbreek.
Zonnedauw is vleesetend plantje.
Wie goed kijkt, ziet aan de rode, ronde
blaadjes kleine lijmdruppels. Hiermee
vangen ze insectjes. Beenbreek bloeit met
zijn gele aren in juli en is een zeldzame
plant die alleen voorkomt in moerassen
en veengebieden. Over de naam van de
Roode Beek gaat een legende: de Hessen
en de Romeinen voerden een hevige
strijd over het gebied. Door het bloed dat
daarbij vloeide, kleurde de beek rood. De
echte rode kleur moet gezocht worden
in de ijzerrijke bodem. Een blauwe reiger
speurt roerloos in het water op zoek naar
iets eetbaars.
Blauwvleugelsprinkhaan
Voor ons uit vliegen bruine beestjes die
blauw worden zodra ze springen. Het zijn
blauwvleugelsprinkhanen. Ik waag een
tevergeefse poging om ze op de foto te
zetten. Ze zijn te snel. Blauwvleugelsprinkhanen
zitten graag op het pad om zich
op te warmen, maar vallen dan nauwelijks
op. Zodra ze wegvliegen gaan de vleugels
open en komt er een helderblauwe kleur
tevoorschijn. Deze kleur zorgt ervoor dat
vogels op afstand blijven.
Venen en vennen
Een vlonderpad brengt ons over een
hoogveentje. Hoogvenen worden gevoed
door regenwater. Het hoogveen op de
Brunssummerheide is extra bijzonder door
het voorkomen van veertien verschillende
soorten veenmos. Groot is het contrast:
een paar meter verder laten geblakerde
bomen de bosbrand van 2019 nog zien. Een
klim over een heuvel zorgt ervoor dat het
landschap van zwart naar wit gaat, want
hier op het stuifzand is het zand erg wit.
Dit is geen gewoon zand, maar zilverzand,
zand dat 20 miljoen jaar oud is. Het werd
hier neergelegd toen dit gebied aan zee
lag. Hier speelt de wind met het zand en
zorgt zo voor een dynamisch landschap.
Via de Schrieversheidevennen lopen we
terug. Hier blijft het water staan, omdat
een ondoordringbare kleilaag in de bodem
het water vasthoudt. De vennen worden
gevoed met regenwater. Ondertussen staat
de schaapsherder met zijn kudde aan de
andere kant van het water. De vennen zijn
belangrijk voor tal van planten- en diersoorten,
en vormen vaak schilderachtige plekjes
tijdens een wandeling over de heide. We
ontdekken enkele kleurrijke libellen die
laag over het kraakheldere water scheren.
Een prachtige eik aan de rand van de heide
laat ons nog een keer omdraaien en over
de paarse heide heen kijken. En dan hup,
nog een laatste klim door het mulle zand
en dan roept de lunch. Hier is het met uitzicht
heerlijk nagenieten van deze wandeling
in het heideheuvelland.
Het is augustus, dé tijd dat de heide bloeit. Dat wil
Wandelboswachter Ellen ieder jaar weer beleven,
dus gaat ze op pad naar de Brunssummerheide, het
grootste heidegebied van Zuid-Limburg. Hier staan
heuvels, vergezichten en vennen garant voor een
mooie heidewandeling.
door Ellen Luijks
Ook op pad over
de bloeiende heide?
Scan de QR-code en ontdek
de mooiste routes op de
Brunssummerheide.